به گزارش «اخبار خودرو»،صنعت خودرو طی دو دهه گذشته در اذهان عمومی به‌عنوان یک صنعت روبه افول شناخته می‌شود؛ صنعتی که اگرچه یکی از مهم‌ترین پیشران‌های اقتصاد کشور بوده، اما در عمل نه‌تنها موجبات نارضایتی مصرف‌کننده را به وجود آورده است، بلکه مسئولان امر نیز گاهی زبان به گلایه از عملکرد آن گشوده‌اند. هرچند این گلایه‌ها در روند رشد این بنگاه ها تاثیرات بسزایی نداشته است، طبق آمار خودروسازان هر روز زیان روی زیان می‌گذارند، تا جایی که طبق گفته متولیان صنعتی، زیان انباشته این بخش بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار میلیارد تومان تخمین زده می‌شود. در این خصوص اله‌وردی دهقانی، عضو کمیسیون صنایع مجلس به روزنامه «دنیای خودرو» گفت: «نمایندگان مجلس با هر دستورالعملی که نرخ محصولات را در بازار افزایش دهد، مخالف هستند. یکی از راهکارهایی که دولت برای کنترل بازار مصرف طی سال جاری به آن اهتمام ورزیده، عرضه محصولات پرتیراژ خودروسازان در بورس کالااست که به خودی خود موجب برهم خوردن تعادل در بازار شد.» وی افزود: «کشف قیمت خودرو در بورس کالا به گران‌تر شدن محصولات خودروسازان دامن می‌زند، درحالی‌که با افزایش تولید و عرضه محصولات می‌توانستیم بازار را مدیریت کنیم.» این نماینده مجلس ادامه داد: «علاوه بر مصائب مربوط به ضعف مدیریتی، ساختار مالی معیوب، ریخت‌وپاش‌های مالی و قیمت‌گذاری دستوری به‌تنهایی موجب شده تعادل بین هزینه و درآمد خودروسازان از بین برود و سوددهی در این صنعت ماهیت خود را از دست بدهد.» به عقیده وی، به‌جای دستورالعمل‌هایی مانند عرضه و کشف قیمت خودرو در بورس، باید دستورالعملی برای توقف قیمت‌گذاری دستوری با تعهد مشخص برای افزایش تولید تدوین، تصویب و اجرا کرد؛ تعهدی با سقف کارشناسی‌شده و مطابق با نیاز بازار، نه صرفا بر اساس افزایش 30درصدی تولید که خودروساز ادعا می‌کند درصورت آزادسازی قیمت‌ها قادر به انجام آن خواهد بود. وگرنه پس از آزادسازی قیمت‌ها نیز همین آش و همین کاسه خواهد بود.
آیا عرضه محصولات خودروسازان در بورس کالا به‌عنوان راهکاری برای حذف واسطه‌گری در بازار، موفق عمل کرده است؟
مجلس مخالف هر ابزاری است که می‌تواند نرخ محصولات خودروسازان در بازار را افزایش دهد؛ بورسی شدن خودروها قیمت‌ها را بالا برده و برای تولیدکننده و فروشنده، رانت ایجاد کرده، ازجمله مشکلات قابل‌توجه صنعت خودرو ناهمخوانی عرضه و تقاضای محصولات در کشور است. تقاضا برای خودرو به‌بیش از 2میلیون دستگاه در سال رسیده و خودروسازان ادعا می‌کنند اگر موردحمایت همه‌جانبه قرار بگیرند، میزان تولیدشان به یک‌میلیون و ۴۰۰هزار دستگاه در سال خواهد رسید.
طی یک هفته اخیر، به‌رغم رکود در بازار خودرو، نرخ بیشتر محصولات داخلی دستخوش تغییرات شدید شده است. این در حالی بود که انتظار می‌رفت نوسانات قیمت خودرو به ماه پایانی سال بسنده کند. به نظر شما دلیل این هیجان در بازار خودرو چیست؟
من معتقدم؛ در این شریط دست به هر کاری بزنیم، قطعا نرخ محصولات خودروسازان افزایش پیدا خواهد کرد. بورس کالا تنها در شفافیت و کشف قیمت محصولات می تواند موثر عمل کند. اما باتوجه به شرایط کنونی عرضه خودرو در بورس، دیگر معنا و مفهومی ندارد. فنر منقبض‌شده در بازار خودرو با نوسانات نرخ ارز آزاد شده است.
از نظر فعالان و کارشناسان خودرو خودرو، اجرای راهکار عرضه محصولات خودروسازان در بورس کالا نباید محدود به خودروهای کم‌تیراژ شود و باید تمامی محصولات را از این روش به دست متقاضیان رساند. به نظر شما این شیوه چه زمانی موثر خواهد بود؟
در بورس کالا هر متقاضی که بیشترین قیمت را ارائه دهد، برنده خواهد بود. پس در حقیقت با عرضه محصولات خودروسازان در بورس قیمت‌ها را بالا برده و برای تولیدکننده و فروشنده، رانت ایجاد کرده‌ایم. کسانی که تلاش دارند خودرو در بورس عرضه شود، همان تولیدکننده‌ها هستند که می‌خواهند فاصله قیمتی بین بازار و قیمت تمام‌شده را به جیب خود واریز کنند.
فاصله قیمت محصولات خودروسازان تا حاشیه بازار طی سال‌های گذشته به جیب دلالان واریز شده است. برای کاهش حضور واسطه‌ها چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟
همواره کمیسیون صنایع مجلس مخالف چنین رویه‌ای بوده است. زمانی خودرو باید وارد بورس شود که کشف قیمت صورت گیرد. در این شرایط یک خودرو حتی ممکن است با نرخ پایه هم مورد استقبال قرار نگیرد. ازسوی‌دیگر، باید توجه داشت که عرضه و تقاضا نیز باید همخوانی داشته و ارائه خودرو در بازار رقابتی باشد.
کنار گذاشتن شیوه قرعه‌کشی محصولات خودروسازان هم به‌نوعی پایان دادن به فروش بلیت بخت‌آزمایی تعبیر می‌شود. به نظر شما شیوه جایگزین قرعه‌کشی محصولات و عرضه در بورس کالا چیست؟
تاکید می کنم ورود خودرو به بورس بر اساس شرایط مدیریت‌شده و کنترل‌شده به ضرر مصرف‌کننده و مردم است. برای صنعت خودرو استراتژی مشخصی نداریم و این معضل مختص چند سال اخیر نیست. این مشکل به دو دهه قبل باز می‌گردد که معضلات صنعت خودرو انباشت شده است؛ دو خودروساز هم محصولی تولید می‌کنند و با هر قیمتی که می‌خواهند به مردم می‌فروشند و هر زمان مایل هستند قیمت‌ها را افزایش می‌دهند. تنها راهکار قابل اجرا افزایش تولید محصولات است که با مدیریت صحیح بنگاه‌های بزرگ می‌تواند محقق شود.
مشکلات عدیده‌ای طی سال‌های اخیر به‌واسطه اعمال تحریم‌های غرب گریبان خودروسازان بزرگ را گرفته است. برای کاهش شدت فشار تحریم‌های هدفمند صنعت خودرو چه پیشنهادی برای فعالان و مدیران اجرایی در این حوزه دارید؟
متاسفانه ما برخلاف ادعاها حتی توانایی رعایت استانداردهای 85گانه را نداریم؛ خودروسازان و قطعه‌سازان از یک‌سو می‌گویند مشکلی با این استانداردها نداریم و ازسوی‌دیگر، هشدار می‌دهند این استانداردها تولید را متوقف می‌کند. پس نباید با هر قیمتی که می‌خواهند، خودرو را به مصرف‌کننده بفروشند. این صنعت باید به سمت رقابتی‌شدن پیش برود. این موضوع، شرط دوم توقف قیمت‌گذاری دستوری است؛ یعنی آزادسازی واردات خودرو با تعرفه پایین. چراکه خودروهای خارجی در سطحی از کیفیت و قیمت قرار دارند که عملا محصولات داخلی را نمی‌توان مشابه آن‌ها قلمداد کرد و نمی‌توان گفت محصولات خارجی دارای مشابه داخلی است. و تعرفه واردات خودرو را بالا قرار داد.
بنابراین برای ارتقای صنعت خودرو لازم است به سمت تولید خودروهایی با استانداردهای به‌روز حرکت شود. همه کشورهای صاحب این صنعت، به سمت خودروهای سبز و خودروهای پاک حرکت کرده‌اند، اما تولیدکننده داخلی ما کجای کار است؟ تا به آن‌ها می‌گوییم چرا برنامه زمان‌بندی‌شده‌ای برای تولید انبوه خودرو برقی ارائه نمی‌دهید، سخن از نبود زیرساخت‌هایی مانند ایستگاه شارژ سرمی‌دهند و درمقابل متولیان بخش نیرو در کشور نیز می‌گویند برای کدام خودرو برقی زیرساخت ایجاد کنیم و به یکی دو مورد از ایستگاه‌های شارژ ساخته‌شده توسط مپنا اشاره می‌کنند که بلااستفاده مانده و خلاصه مساله مانند قضیه مرغ و تخم مرغ شده است! بارها درخصوص آزادسازی واردات خودرو مردم از ما مطالبه داشتند. به عقیده من، باید اجازه دهیم خودرو خارجی مثل همه‌جای دنیا برای تعادل‌بخشی به بازار داخلی وارد شود تا قیمت‌ها را کنترل کرده و از طرفی به شکل‌گیری قطب‌های جدید تولید در کشور کمک کند.
